Kathmandu, 18 maart 2023 

De koning is dood, leve de koning die de koning doodschoot, maar na twee dagen ook weer dood is. Dus leve de broer van de koning, die een paar jaar later toch maar teruggetreden is.

Nepal is een republiek sinds 2007. Aan het begin van de eeuw was er gedoe binnen het koningshuis. Het verhaal is dat de kroonprins niet mocht trouwen met de vrouw waar hij mee wilde trouwen. Lagere kaste, terwijl dat systeem niet meer bestaat.

Niet trouwen? Dan maar iedereen dood. Dus kroonprins begint in het paleis te schieten en doodt in totaal 9 mensen. Het lukt niet om zichzelf in één keer om het leven te brengen. Hij overlijdt een paar dagen later. Zijn oom, de broer van zijn vader wordt nu koning, en daar zijn de mensen uit Nepal niet blij mee.

Er zijn ook verhalen dat deze nieuwe koning achter de dodelijke schietpartij zit, er zijn heel veel verhalen, maar niemand die precies weet wat er gebeurd is. Ook bij de publieke omroep weten ze het niet. Complotten bij de vleet. En stilte, want op de dag van de aanslag en de dagen erna werd er niets over gezegd bij de publieke omroep. 

Een jaar na de revolutie, een jaar nadat Nepal een republiek is geworden, ben ik in Kathmandu om les te geven aan radiocollega’s. De omroep zit op het Binnenhof van Nepal, veilig achter grote hekken.

Ik maak zelf reportages over één jaar republiek en probeer misschien wel te veel mijn manier van radiomaken over te brengen op de studenten. Veel omschrijven, veel geluid en dat allemaal mooi in elkaar laten overlopen.

In het parlement is het onrustig. Het radiogebouw is op meer dan 100 meter van de Kamer maar zelfs daar hoor je geschreeuw. De politiek verslaggever van dienst loopt met alleen een notitieblok van de Kamer richting studio. Daar begrijp ik weinig van. Je MOET je verhaal toch ‘inkleuren’ met geluid. De dogma’s van mijn manier van radiomaken. Tijdens het lesgeven leer ik dus vooral veel over hoe het ook anders kan.

Het lesgeven in Nepal, maar ook in Somalië, Irak en Ethiopië is voor mij vaak een les in bevoorrechtheid. Hoe goed hebben wij het in Nederland? Het land waar je de premier kunt uitlachen en zelfs kunt vragen naar zijn seksleven, hoe stom zo’n vraag ook is.   

De lessen gaan over radiomaken maar ook over journalistieke principes, en zo. In Somaliland is een trainingscentrum waar veel journalisten uit Somalië zelf naar toe komen. Er was een bomaanslag in de hoofdstad Mogadishu en daarbij was volgens de berichten één van de journalisten die ik les aan het geven was, omgekomen. Er is wederhoor. De journalist neemt zelf de telefoon op als hij de vraag krijgt of hij dood is. Nee. Uiteindelijk wordt het toch in de krant gezet dat hij bij de aanslag om het leven is gekomen. Ontkennen had blijkbaar geen zin.

Daar stond ik dan met mijn beeldende taal, klinkend geluid en hoor en wederhoor.

Voor het verhaal van de koning en zijn zoon en zijn broer in Nepal was het fijn geweest als bekend was gemaakt wat er nou precies gebeurd was op de fatale dag in het paleis. Dat had in mooie beeldende woorden gekund, maar feiten waren al voldoende geweest.